İstanbul Çocuklarla Konuşuyor

Çocukların yaşadıkları kentte sadece “kendilerine özel” bazı ihtiyaçları olan bir grup olarak değerlendirilmesinden, bir bütün olarak yaşadıkları kentin gelişimine yönelik iç görüleri, düşünceleri, kavrayışları ve enerjileri olan bir grup olarak ele alınması gereğine geçiş; farklı ve yeni bir yaklaşım, bir “yeniden çerçeveleme” gerektirir. Son yıllarda çocukların yerel yönetim kararlarına katılım fırsatları oluşturulmasının daha çok ilgi gördüğü, bir “hak” olarak kent yönetimine katılımları ve bunun yöntemleri konusunda çalışma, girişim ve uygulama örneklerinin arttığı görülüyor. Çocuklar ve kent yönetimleri arasında gerçek, etkin ve sürekliliği olan bir iletişimin nasıl kurulabileceğine dair dünyada çeşitli arayışlar var. Bunların arasında yer alan çocuk meclislerinin de genel olarak sembolik denebilecek düzeyde çocuk katılımı sağlayabildiği, gündem oluşturmakta ve anlamlı bir temsil niteliği taşımasında sıkıntı yaşandığı gözleniyor. Bu nedenle çocukların gerçek anlamda katılım sağlayabilmeleri için farklı yöntem, araç ve süreçler geliştirme ihtiyacı, yerel yönetimlerin gündemlerinde giderek daha çok önemsenen bir konu olarak yer alıyor. Katılım, sürdürülebilir kalkınma ve yönetişimin kilit bir unsurudur. Yerel yönetimlerin “adil, sürdürülebilir ve barışçıl bir toplum” oluşumuna, kentte yaşayan tüm insanların ve bu kapsamda çocukların ve gençlerin seslerini de daha fazla dinleyerek nasıl katkıda bulunabilecekleri üzerinde düşünmeleri kaçınılmaz.

Çocukların kent yönetimine katılımı, başlıca şu nedenlerle önemli ve değerlidir;

Katılım, çocukların toplumun aktif ve eşit bir parçası olmasını desteklemesi ile güçlü bir eğitimsel değere sahiptir. Böylelikle gelişen sahiplenme duygusu ile kent, çocukluktan itibaren “onların kenti” olur,
Çocuk katılımı, kentin daha demokratik bir şekilde tasarlanması için gerekli bir koşuldur. Günümüzde kentlerin gelişiminde ve tasarımında en önemli sorunlardan biri, nerdeyse sadece yetişkin ve üreten kesimlerin ihtiyaçlarının dikkate alınmasıdır. Çocuk katılımı, bu bakış açısını tersine çevirerek kent yönetiminde çocukların da dahil olduğu “duyulmayan seslere” kulak vermek anlamına gelir,
Kentsel gelişimde yaratıcı fikirlere ihtiyaç vardır ve çocuklar genellikle yaratıcılık ve yenilikçilik konusunda “uzmandırlar.” Sadece ihtiyaçları ifade etmekle kalmazlar aynı zamanda somut çözüm önerileri de geliştirirler. Gerçekten değişim yaratmak isteyen bir kent yönetimi, çocukların somut katkısına da ihtiyaç duyar,
Yerel düzeyde çocuk katılımı daha iyi hizmetlere, daha duyarlı yerel politika ve planların geliştirilmesine, çocukların önceliklerini desteklemek için yerel bütçelerin daha efektif kullanımına etki edebilecek bir potansiyel taşır.

Bunu gerçekleştirebilmek için, çocukların katılım kapasitelerini geliştirebilecekleri ve yansıtabilecekleri ortamlar ve fırsatlar sağlanması, çocukların ve yerel yönetim aktörlerinin “aktif birer paydaş” olarak yer alabilecekleri yeni ve alternatif modellerin hayata geçirilmesi gerekmektedir.

İstanbul Çocuklara Soruyor Projesi’nin ardından; İstanbul’un en küçük hemşehrileri olan çocukların demokrasiyi somut olarak deneyimlemelerini sağlamak, Çocuk Danışma Kurulu’nun aktif ve temsil gücü yüksek bir değere dönüşmesine zemin oluşturmak amacıyla “İstanbul Çocuklarla Konuşuyor” projesi hayata geçirildi.

İstanbul Çocuklarla Konuşuyor Projesi; hazırlık çalışmaları, tematik atölye çalışmaları, teftiş çalışmaları ve Çocuk Danışma Kurulu üyeleri ile İBB’nin daire başkanlıkları ve şube müdürlüklerinin bir araya geldiği tematik buluşmalar olmak üzere 4 temel aşamada yapılandırıldı ve yürütüldü.

Hazırlık çalışmaları aşamasında; öncelikle projenin içeriği, akışı, takvimi, ihtiyaçları saptanmış ve iş birliği alanları belirlenmiştir. İstanbul Çocuklara Soruyor Proje Raporu’nda yer alan 9 tematik alan; İBB’nin organizasyon şeması da dikkate alınarak 5 temel tema ve alt başlıklar olarak yeniden düzenlendi.

İstanbul Çocuklara Soruyor Raporu’nda yansıtılmış olan sorun, talep ve çözüm önerileri; İBB görev ve sorumluluklarına uygun şekilde tasnif edilmiştir. Bununla birlikte atölye, teftiş ve İBB yetkilileri ile gerçekleştirilecek buluşmalara yönelik uygulama yöntemi belirlendi.

Tematik atölye çalışmalarında ise; katılımcı çocuklar, temalar kapsamında ifade edilen istek ve önerileri gözden geçirerek önceliklendirmiştir. Çocuklar, bu önceliklendirmenin nedenlerini ve İBB buluşmalarında temsilcilere yöneltilmesini istedikleri soruları kararlaştırmışlardır. Atölye çalışmalarının sonunda ise “İBB temsilcileri” ve “İstanbul’da yaşayan çocuklar” olarak iki farklı rol üstlenen çocuklar ile İBB buluşmalarının bir tür simülasyonu gerçekleştirildi.

Teftiş çalışmalarında, çocuklar tarafından sıklıkla ifade edilen sorunlar arasında yer alan, “Yaya Ulaşımı ve Kaldırımlar” ve “Çocuk Parkları ve Oyun Alanları” konuları kapsamında teftiş uygulamaları gerçekleştirildi.

KALDIRIM TEFTİŞİ

Çocuklar, teftiş uygulamaları kapsamında Şişli ilçesi sınırları içerisinde Kaldırım Teftişi’ne çıkmıştır. Kaldırımların genişliği ve yüksekliği, sürekliliği, bakımlı olup olmaması, kaldırımları işgal eden araçlar, kaldırımların puset ve tekerlekli sandalye kullanımına uygun olup olmadığı, kaldırımlarda rahat yürünüp yürünmediği, dinlenme alanlarının var olup olmadığı gibi konularda gözlem ve ölçümler yapılmıştır. Aynı zamanda teftiş sırasında karşılaştıkları yurttaşlarla konuya ilişkin röportajlar yaparak, kullanıcı deneyimlerine dair fikir edindiler.

PARK TEFTİŞİ

Eyüp ve Fatih ilçelerinde yer alan iki oyun parkında ise park alanlarına yönelik teftişler yapıldı. Çocuklar park teftişlerinde; bakımlılık, temizlik, yeşil alan miktarı, oyun ünitelerindeki çeşitlilik, engellilere uygunluk, güvenlik gibi kriterlere göre gözlem ve değerlendirmelerde bulundu.

İSTANBUL BÜYÜKŞEHİR BELEDİYESİ YETKİLİLERİ İLE ÇOCUK DANIŞMA KURULU BULUŞMALARI

“5 TEMA 5 BULUŞMA”

İstanbul Çocuklara Soruyor projesinin devamı niteliğinde; İstanbul Kent Konseyi Çocuk Danışma Kurulu üyeleri, tematik gruplar halinde, İstanbul Büyükşehir Belediyesi’nin ilgili birim ve müdürlüklerinden gelen yetkililer ile buluştu. “5 Tema 5 Buluşma” serisi beş ayrı günde ve beş ayrı tema etrafında, 85’i Çocuk Danışma Kurulu Üyesi ve 97’si İBB Temsilcisi olmak üzere toplam 182 kişinin katılımı ile gerçekleştirildi.

İstanbul’da yaşayan çocukları temsilen katılan 6.601 çocuğun ortaya koyduğu gündemler ile beş başlık altında toplanan talep ve önerilerini doğrudan İBB yetkilileriyle paylaştılar. Çocuklar, İstanbul Planlama Ajansı yerleşkesinde gerçekleşen buluşmalarda, “Doğa ve Çevre”, “Kent Yaşamı”, “Kültürel ve Sosyal Etkinlikler”, “Toplumsal Yaşam”, “Ulaşım ve Hareketlilik” başlıkları etrafında kentin makro sorunlarını konuşarak taleplerini, çözüm önerilerini, İBB yetkilileriyle bizzat görüşerek aktardılar. Çocuk katılımının önemli bir ayağı olan bu proje, İstanbul Kent Konseyi ve İnformel Eğitim-çocukistanbul iş birliği çerçevesinde gerçekleştirildi.