“ÇATALCA SURLARINDAKİ HATALI UYGULAMALAR ACİLEN DURDURULMALIDIR!”

28 Ekim 2021

Yasal Süreç:

  • Günümüze kalıntı halinde ulaşan, Çatalca İlçesi Kaleiçi Mahallesi 21 ada 1-2 parsel ve 25 ada 13 parsel üzerinde bulunan Çatalca Kaleiçi Surlarının restorasyon projesi, İstanbul 1 Numaralı Kültür Varlıklarını Koruma Bölge Kurulunun 07.03.2019 tarih 4109 sayılı kararı ile onaylanmıştır.
  • Kaleiçi Surlarının Restorasyonunun Yapılması İşi Çatalca Belediyesi Fen İşleri Müdürlüğü tarafından ihalesi yapılmış olup, yüklenici firma tarafından uygulamaya Nisan 2021’de başlanmıştır.
  • Çalışmalar sürerken restorasyonun uygun şekilde yapılmadığı ve ‘ytong’ taşı kullanıldığı iddia edilmiş, restorasyon çalışmaları iddialar üzerine yaklaşık 20 gün durdurulmuştur.
  • İncelemenin ardından 15 Eylül’de yayınlanan İstanbul 1 Numaralı Kültür Varlıklarını Koruma Bölge Kurulu Müdürlüğü’nün kararı ile çalışmalar tekrar başlamıştır.
  • Bunun yanı sıra İstanbul 1 Numaralı Kültür Varlıklarını Koruma Bölge Kurulu Müdürlüğü’nün 30.09.2021 tarih ve E-39682869-165.02.04-1753718 sayılı yazısında, alandaki uygulamaların onaylı projesine uygun olarak devam edildiğinin tespit edildiği bildirilmiştir.
  • Bahse konu surlar ile ilgili Koruma Kurulu Bölge Müdürlüğü uzmanlarınca da 2863 sayılı kanun kapsamında 04.10.2021 tarihinde yerinde inceleme yapıldığı, yapılan çalışmanın rapor haline getirilip ilk kurul gündeminde değerlendirileceği ifade edilmiştir.
  • İstanbul Kent Konseyi Kent Kültürü ve Kültürel Miras Çalışma Grubu surlarda devam eden uygulamaları yerinde görmek için 20 Ekim 2021 Çarşamba günü Çatalca’ya gitmiştir. Sur restorasyonunu yerinde inceleyerek hatalı uygulamanın bir an önce durdurulmasına; kültür varlığı için geriye dönüşü olmayan telafisi güç ve imkânsız sonuçların önüne geçmek için çağdaş bilimsel restorasyon ve koruma tekniklerine göre uygulamanın yürütülmesinin kamu yararı açısından önemine işaret etmiştir (bkz. aşağıdaki teknik değerlendirme).

Teknik Değerlendirme:

İstanbul Kent Konseyi Kent Kültürü ve Kültürel Miras Çalışma Grubu Üyeleri Sur restorasyonunu yerinde incelemiş ve aşağıdaki değerlendirmeyi yapmışlardır:

  1. Arkeolojik mirasın korunmasında siluet etkisini bozmadan, tahribata sebebiyet verecek hiçbir inşai ve fiziki uygulamada bulunmadan sağlamlaştırmaya önem verilmesi temel ilkedir. Ancak, Çatalca Sur duvarları restorasyon çalışmasında yeniden yapımın ağırlık kazanması, özgün yüzeylerin ekler yanında azınlığa düşmesi, arkeolojik koruma ilkelerine aykırıdır. Duvar dokusunun bozulduğu ve boşaldığı kısımlarda yapılan bütünlemelerde ise renk ve işçilik bakımından uyumsuzluklar görülmektedir. Uygulamayı yapan ekibin hatalı uygulamayı bir an evvel durdurması ve gerekli eğitimlerden geçtikten sonra ancak devam etmesi gerekmektedir.
  1. Sur restorasyonları bilimsel çalışmalardır. Yapım tekniğine özen gösterilmesi, yapılan dolguların mevcut kalıntılarla kaynaşması, taş blokların elle işlenmesi, uygun geleneksel teknikler kullanılarak tarihi duvarın sağlamlaştırılması, dış etkenlere ve gelecek depremlere karşı dayanıklı hale getirilmesi önemlidir.
  1. Yapılan uygulamada, cephede oluşturulan perde duvarın gerideki moloz çekirdekle kaynaşmasına dikkat edilmemesi ve çok sayıda mevcut dokuya uymayan farklı boyutta taş bloklar kullanılması aykırı bir görüntü oluşturmaktadır.

Sonuç olarak, Çatalca surlarında gerçekleşen hatalı uygulamaların sürmekte olduğu anlaşılmaktadır.

Konu ile ilgili çelişkili bilgiler alınmış olması dolayısıyla, yasal durumun netleştirilmesi için gerekli incelemelerin yapılmasını, uygulamalar İstanbul 1 Numaralı Kültür Varlıklarını Koruma Bölge Kurulunun 07.03.2019 tarih ve 4109 sayılı kararı doğrultusunda ise yasal ama bilimsel olmayan uygulamaların durdurularak, konunun kapsamlı şekilde yeniden değerlendirilmesini, yürütülen uygulama onaylı projelere göre yapılmıyorsa Koruma Bölge Kurulu Müdürlüğü uzmanlarınca konunun ivedilikle gündeme alınıp, hatalı ve bilimsellikten uzak uygulamaların durdurulması yönünde acilen karar vermesini ve bu kararın acilen uygulanmasını kamuoyu adına arz ve talep ederiz.